Van Cổng – Van Cửa – Van Chặn

Van cổng là gì

Van cổng có tên tiếng anh là GATE VALVES hay còn được gọi là Van cửa hoặc Van chặn. Vậy van cổng là gì cũng như cấu tạo và hoạt động ra sao chúng ta cùng tìm hiểu nhé!
- Là một thiết bị được lắp đặt trên đường ống có nhiệm vụ cơ bản là đóng mở lưu chất chảy qua trên môt vị trí nhất định, hoạt động bằng cách nâng hoặc hạ cánh van lên xuống như cửa sập nên cái tên van cổng bắt nguồn từ đây. Van được sử dụng rộng rãi trong tất cả các ứng dụng nhưng phổ biến nhất là trong ngành cấp thoát nước. Khi van mở hoàn toàn sẽ cho chất lỏng chảy qua hoàn toàn, không ảnh hưởng đến lưu lượng hay áp lực của đường ống. Van cửa được sử dụng cho các ứng dụng đóng mở hoàn toàn. Chúng được lắp đặt trên đường ống dưới dạng van cách ly và không nên sử dụng làm van điều tiết lưu lượng.

Cấu tạo của van chặn

Thân van: Là bộ phận chính của van thường được đúc bằng kim loại nhựa, gang, thép, inox…và bao gồm nhiều phần ghép lại, Hai mặt bích được đúc liền với hai bên thân van giúp kết nối với đường ống hoặc các thiết bị khác. Thân thường được gia công và phủ một lớp sơn epoxy giúp chống ô oxi hóa và tạo tính thẩm mỹ cao
Đĩa van (cửa van): Đĩa van là bộ phận tiếp xúc trực tiếp và đóng/mở lưu chất, đĩa thường được chế tạo bằng các vật liệu chống ăn mòn và chịu lực tốt. Đĩa được gắn cố định phần trên với trục van (ty van), đầu trên của trục sẽ nối với thiết bị truyền động (tay quay vô lăng) bằng lỗ ren, khi vặn tay quay cùng chiều kim đồng hồ thì trục sẽ chuyển động lên trên kéo đĩa van lên đồng nghĩa với việc mở van, và ngược lại khi vặn tay quay ngược chiều kim đồng hồ van sẽ đóng.
Trục van( ty van): Là một thanh kim loại hình trụ phía trên có ren để kết nối với tay quay vô lăng, đầu dưới kết nối với đĩa van bằng ren (đối với van cổng ty chìm) hoặc thanh chốt (đối với van cổng ty nổi). Trục van thường được chế tạo bằng các kim loại có độ cứng cao, có thể chịu lực và chịu ma sát tốt.
Bộ phận truyền động (Vô lăng): Là bộ phần dùng để thao tác đóng mở van bằng tay. Quay vô lăng theo chiều chim đồng hồ để đóng van và quay ngược chiều để mở van, bộ phận này thường được chế tạo bằng kim loại.
Các chi tiết làm kín: các bộ phận làm kín như giăng hay tết chèn có nhiệm vụ làm kín cổ van và các chi tiết lắp ghép giúp van có độ kín khít cao và không bị rò rỉ. Thường được chế tạo từ các vật liệu mềm chống ma sát, chịu lực và có độ bền cao.

Phân loại van cổng

Phân loại dựa vào thương hiệu và xuất xứ van( Thành Danh có)

Van cổng AUT (AUT Gated Valves) là một sản phẩm của hãng Van AUT có xuất xứ từ Malaysia chuyên được dùng cho Hạ tầng cấp thoát nước, Thủy điện, Thủy lợi, PCCC,…. Ưu điểm của van đó là vận hành khá nhẹ, cổ van rất kín nước và van chịu được áp lực làm việc cao.

- Thông số kỹ thuật:
  - Hãng sản xuất: AUT.
  - Xuất xứ: Malaysia.
  - Phân phối: AUT Việt Nam.
  - Tiêu chuẩn thiết kế: BS 5163: 2004
  - Áp suất làm việc: 0 ~16 Bar.
  - Tiêu chuẩn mặt bích: BS PN10/PN16.
  - Sơn phủ: Eboxy màu xanh với độ dày 0.25 µm
Van cổng Hàn Quốc là dòng van đến từ các thương hiệu như Samwoo, Wonil, YDK,..v..v.. Van được sử dụng phổ biến và rộng rãi cho các ngành công nghiệp lớn nhỏ hiện nay trên thị trường. Là một trong những sản phẩm có chất lượng cũng như được sản xuất trên dây chuyền chuẩn Châu Âu nhưng lại có giá thành Việt Nam. Mẫu mã bắt mát, đa dạng kích thước nên khách hàng có nhiều sự lựa chọn cho mình.

- Thông số kỹ thuật chung của van cổng Hàn Quốc.
  - Kích thước van: DN50 – DN500.
  - Chất liệu: Gang, thép, inox.
  - Gioăng: Cao su NBR, EPDM.
  - Kiểu van: ty chìm, ty nổi.
  - Kiểu vận hành: tay quay vô lăng.
  - Tiêu chuẩn mặt bích: JIS, DIN, ANSI, BS.
  - Áp lực làm việc: PN16.
  - Áp lực thử: PN21.
  - Nhiệt độ làm việc: 0 – 80o
  - Môi trường làm việc: Nước, chất lỏng, khí,..v..v..
  - Hãng sản xuất: Wonil, Samwoo, YDK…
  - Xuất sứ: Hàn Quốc.
  - Bảo hành: 12 tháng.

Ngoài hai loại phổ biến tại của hàng thì van cổng còn có: van cổng Nhật Bản, Thổ Nhĩ Kì, Trung Quốc.

Phân loại dựa vào ty – trục của van

Dựa vào cấu tạo và chức năng của trục van – ty van cổng người ta chia van cổng ra làm 2 loại

Van cổng ty chìm: Van cổng ty chìm không thay đổi kích thước van khi sử dụng vì thế nó thích hợp với những nơi có không gian hẹp, hoặc những đường ống ngầm dưới lòng đất. Van cổng ty chìm có 2 loại là loại có nắp chụp và loại có vô lăng

Van cổng ty nổi: Là loại van cửa có thể thấy ty van nổi lên trên. Trục van sẽ nâng lên, hạ xuống cùng với cách van trong quá trình đóng mở. Vì thế các bạn có thể biết được van đang ở vị trí đóng hay vị trí mở từ xa.Việc có trục nâng lên, hạ xuống liên tục nên van cổng ty nổi không thích hợp với những nơi có không gian chật hẹp.

Phân loại dựa vào vật liệu van

Van cổng có lịch sử từ khá lâu vì vậy nó cũng được ứng dụng để sử dụng cho nhiều loại môi trường khác nhau. Vì thế nó cũng được chế tạo từ nhiều loại vật liệu khác nhau gồm

Van cổng gang: Đây là loại van cổng phổ biến nhất hiện nay và được sử dụng rộng rãi nhất trong các loại van gang. Nó được sử dụng nhiều cho các hệ thống cấp nước, thoát nước, PCCC. Ưu điểm của loại van này là toàn thân được chế tạo hoàn toàn bằng gang, vì thế chi phí sử dụng cũng thuộc loại rẻ nhất.
Van cổng thép: Đối với vật liệu thép nói chung và van cửa thép nói riêng thì nó có ưu điểm hơn về: chịu áp lực tốt hơn, chịu nhiệt độ tốt hơn. Vì thế mà van cổng thép được sử dụng cho các môi trường chịu áp lực lớn, và có nhiệt độ cao. Van cổng thép có thể chịu áp lực từ PN16, PN25, PN40…Và nhiệt độ có thể lên tới 400~ 500 độ C. Bạn có thể bắt gặp van cổng thép được sử dụng cho các môi trường như: nước nóng, hơi nước, dầu nóng, gas, đóng tàu,…
Van cổng inox: Van cổng inox là một trong những van inox rất thông dụng được sản xuất từ vật liệu inox 201, 304, hoặc 316. Nó được sử dụng rộng rãi trong các nhà máy, khu công nghiệp, khu chế xuất, … nhờ vào ưu điểm không bị ăn mòn. Nó có thể được sử dụng cho hệ thống cấp nước sạch, hệ thống xử lý nước thải, thậm chí dùng được cả cho hóa chất.Tuy nhiên do vật liệu chế tạo từ inox nên giá thành của loại van cổng inox tương đối đắt hơn so với các loại van cổng trên thị trường hiện nay.
Van cổng đồng: Van cổng đồng được ứng dụng rộng rãi cho các hệ thống dân dụng, sinh hoạt đặc biệt nó được dùng rất nhiều cho các hệ thống cấp nước sạch, hệ thống tưới tiêu và các nhà máy cấp nước công nghiệp. Van cổng đồng thường được chế tạo theo kiểu bắt ren, có thể chịu được nhiệt độ đến 110 độ C và thường có kích cỡ đến DN100
Van cổng nhựa: Van cổng nhựa được chế tạo từ nhiều loại nhựa khác nhau như: PVC, UPVC, CPVC,… là loại van bền với thời tiết khắc nghiệt thay đổi liên tục, Không bị ôxy hóa, không bị co ngót, không bị biến dạng theo thời gian, chống hóa chất ăn mòn, có bề mặt bên trong mượt mà dùng được cho hóa chất. Nó thường không chịu được áp lực cao chỉ khoảng 16 bar trở lại. Vì vậy van cổng nhựa được ứng dụng nhiều trong chế biến thực phẩm, hệ thống hồ bơi, bể chế nước, hóa chất, đồ uống, thực phẩm….

Phân loại van cổng dựa vào kiểu kết nối

Van cửa rất thông dụng vì thế nó cũng có rất nhiều kích cỡ khác nhau. Các bạn có thể sử dụng van cửa cho kích từ DN15 cho tới DN5000, hoặc lớn hơn nữa. Vì vậy van cổng cũng có nhiều kiểu kết nối khác nhau

Van cổng nối ren: Thông thường được sử dụng cho các loại van cổng có kích thước bé, chỉ từ DN100 trở lại. Loại van cổng lắp ren thì có ưu điểm là giá thành rẻ nhờ tốn ít vật liệu chế tạo hơn. Loại van cổng này cũng có nhiều loại vật liệu khác nhau như: đồng, inox, nhựa…..

Van cổng mặt bích: thường được sử dụng cho những van có kích cỡ đường ống lớn. Tuy nhiên ngày nay người ta sử dụng nó từ kích cỡ DN40 trở lên. Ưu điểm của loại van cửa mặt bích là lắp đặt và thay thế, bảo dưỡng rất dễ dàng va nhanh chóng.

Van cổng nối hàn: thường được sử dụng cho những môi trường chịu áp lực lớn. Việc lắp đặt van theo kiểu hàn là tương đối khó khăn bởi phải định vị. Van cửa hàn thường được làm cho vật liệu thép, inox.

Phân loại van cổng dựa kiểu vận hành

Việc vận hành van cổng là tương đối dễ dàng và đơn giản. Tuy nhiên có nhiều cách khác nhau để có thể vận hành nó. Vì thế người ta cũng chia van cửa thành các kiểu vận hành khác nhau như sau:

Van cổng vận hành bằng tay: Có thể nói đây là loại van cổng thông dụng nhất hiện nay, được sử dụng rất nhiều trong thực tiễn. Việc vận hành van hoàn toàn 100% dựa vào sức người mà không hề sử dụng bất kỳ thiết bị truyền động nào. Và tất nhiên những van này có thể vận hành đối với đường ống vừa phải. Nếu đường ống lớn người ta phải thêm hộp số truyền động hoặc có thể sẽ phải dùng đến phương pháp điều khiển khác như điện hay khí nén.

Van cổng điều khiển bằng điện: Là loại van cổng được điều khiển bằng dòng điện thông qua một động cơ. Động cơ này sẽ được truyền động qua hộp số và truyền động tới trục của van cửa giúp cánh van sẽ nâng lên hạ xuống. Loại van điều khiển điện này thường được sử dụng cho những van có kích cỡ lớn hoặc những vị trí lắp van hẹp không thể thao tác được. Ngày nay van cửa điện được ứng dụng để sử dụng ngày càng phổ biến hơn, một phần do ngành công nghiệp tự động hóa ngày càng được chú trọng và phát triển.

Van cổng điều khiển bằng khí nén: Cũng giống như loại van cổng điện thì van cửa điều khiển bằng khí nén cũng giúp việc thao tác, vận hành van thay thế sức người. Thay vì dùng dòng điện để vận hành thì với dòng van này người ta sử dụng hệ thống khí nén để vận hành và người ta thường gọi là van điều khiển khí nén. Van cổng khí nén cũng được sử dụng cho những van có kích cỡ đường ống lớn và những vị trí van ở chỗ hẹp khó vận hành bằng tay. Tuy nhiên dòng van cửa khí nén này vẫn ít được sử dụng hơn. Người ta thường sử dụng van cổng dao điều khiển khí nén nhiều do van cổng dao có bề ngang hẹp.

Nguyên lý hoạt động của van chặn

Hoạt động khá đơn giản, ai đọc qua bài này cũng có thể vận hành van cổng một cách dễ ràng. Hoạt động bao gồm các quy trình sau:
- Quy trình đóng van: khi quay vô lăng theo chiều kim đồng hồ, trục van sẽ di chuyển suống dưới đẩy đĩa van đi xuống chặn toàn bộ dòng chảy của lưu chất. Do đó sẽ không có bất kỳ rò rỉ nào một khi van được đóng hoàn toàn.
- Quy trình mở van: khi quay vô lăng theo chiều ngược kim đồng hồ, trục van sẽ di chuyển lên trên kéo theo đĩa van đi lên mở hoàn toàn dòng lưu chất và sẽ cho phép dòng chất lỏng chảy qua van. Khi van được mở hoàn toàn, nó sẽ cho phép toàn bộ dòng lưu chất chảy qua, gần như không có sự tụt áp và giảm lưu lượng trên đường ống

Ưu điểm nhược điểm của van cửa

Ưu điểm
- Không làm giảm áp suất của hệ thống khi van mở hoàn toàn.
- Có hành trình đóng mở ngắn hơn, nhanh hơn, sử dụng ít lực hơn trong việc đóng mở so với van cầu.
- Phạm vi ứng dụng rộng. Ngoài nước, dầu và các lưu chất khác, nó có thể được sử dụng trong môi trường có chứa chất rắn dạng hạt và có độ nhớt lớn. Nó cũng có thể được sử dụng như van thông hơi và van hệ thống chân không thấp.
- Van đóng mở từ từ nên không gây ra tình trạng shock áp là hiện tượng gây ra rung giật đường ống.
- Thân van đơn giản và dễ dàng lắp đặt vận hành, bảo trì bảo dưỡng.
- Những ưu điểm này làm cho van cổng hoàn toàn phù hợp với các ứng dụng công nghiệp khác nhau.

Nhược điểm
- Thành van dễ bị sói mòn do lưu chất
- Vị trí lắp đặt van cổng cần phải có một không gian rộng nhất là đối với van cổng ty nổi
- Các van cổng có dĩa dạng song song có cấu tạo khá phức tạp dễ bị kẹt trong quá trình sử dụng lâu dài dẫn đến hiện tượng đóng mở không kín gây rò rỉ, vì cấu tạo có nhiều thành phần nên làm cho công tác bảo trì bảo dưỡng tốn kém và kéo dài thời gian hơn.
- Các nhà sản xuất van cổng đang nghiên cứu các kỹ thuật và tính năng mới nhằm khắc phục những nhược điểm trên, mang lại hiệu xuất tốt nhất cho van cổng

Các ứng dụng của van cửa

Do tính đa dạng của vật liệu chế tạo, và thiết kế kết hợp với tính phổ biến nên chúng được sử dụng trong nhiều ứng dụng. Từ các đơn vị cốc nhiệt độ cao đến thực phẩm và dịch vụ dược phẩm…vv..
Thiết kế mặt ghế được bảo vệ của các van cửa đôi mở rộng và sàn giúp giảm sự xuống cấp của mặt ghế gây ra bởi các mảnh vụn trong chất lỏng quá trình, làm cho chúng trở nên lý tưởng cho dịch vụ chất lỏng.
Khi cần thêm sự bảo vệ tại các điểm trong các ứng dụng ống dẫn, nơi mà tính toàn vẹn hoạt động là rất quan trọng và hậu quả của việc tiếp xúc với môi trường cao hơn, chẳng hạn như gần các tuyến đường thủy và đô thị, các van cửa đôi mở rộng là một sự lựa chọn khôn ngoan.
Van cổng nhỏ hơn 2 inch đến 4 inch thường được sử dụng trong các hệ thống ống dẫn dầu nhờ có khả năng chịu lực và khả năng chịu áp lực cao. Một số van cổng cũng có thể được thiết kế dễ dàng cho các hệ thống khoan đa dạng, với thiết kế bố trí linh hoạt và tiết kiệm.
Trong ngành công nghiệp điện, van cửa đồng rất phù hợp cho các ứng dụng tiêu chuẩn và quan trọng, như phân phối hơi nước trong các nhà máy điện.\
Đối với môi trường dưới biển đòi hỏi thách thức nơi có áp suất cực kỳ cao, nhiệt độ thấp và hoạt động khó khăn. Thiết kế đơn giản của van cổng phù hợp cho các môi trường khắc nghiệt này.

Những chú ý khi lắp đặt van chặn

Kiểm tra loại van phù hợp với yêu cầu thiết kế, và các yêu cầu tiêu chuẩn kỹ thuật của hệ thống trước khi lắp đặt.
Khi lắp cần làm sạch khoang bên trong van và bề mặt gioăng, Kiểm tra bu-lông kết nối liệu đã siết chặt và đồng đều chưa, kiểm tra phần gioăng trục đã ép chặt chưa.
Khi lắp đặt van phải ở trạng thái đóng hoàn toàn.
Cần phải lắp van Y-lọc trước van cổng để tránh tình trạng cáu bẩn làm kẹt cánh van.
Cách lắp đặt van cửa
- Nên lắp đặt ở những vị trí thuận tiện cho việc vận hành, kiểm tra sửa chữa và bảo trì van.
- Lắp đúng hướng chảy theo chiều mũi tên thể hiện trên thân van.
- Xiết các bu-lông đủ lực không quá chặt tránh tình trạng gãy vỡ mặt bích kết nối và làm hỏng giăng.
- Vận hành thử nghiêm khi lắp đặt xong, để chắc chắn van hoạt động trơn tru, đĩa van không bị kẹt vào thành đường ống hoặc mặt bích.

Để nhận được tư vấn báo giá và đặt hàng khách hàng vui lòng liên hệ với số điện thoại: 0986 283 186 hoặc email: vietdanhdh@gmail.com

XEM THÊM